Safra kesesi karaciğerin alt kısmında bulunan, karaciğerden salgılanan safranın toplandığı yerdir. Karaciğer günlük 500-1500 ml kadar safra salgılar. Salgılanan safranın bir kısmını safra kesesinde depolanır. Sindirim esnasında safra kesesi kasılarak içindeki safrayı bağırsağa boşaltır. Bu şekilde yağlı gıdaların emilimi gerçekleşir.
Safra Kesesi Taşlarının Oluşma Nedenleri
Safra kesesi taşlarının görülme riski yaş ilerledikçe artar.
Kadınlarda daha sık görülür.
Beyaz tenlilerde ve sarı saçlılarda daha sık görülür.
Çok doğum yapanlarda risk yüksektir.
Aşırı kilolular her zaman daha fazla risk altındadır.
Kolesterol seviyesi yükseldikçe risk artar.
Genetik yatkınlık önemlidir.
Aslında tüketilen yiyeceklerin safra kesi taşı oluşumuna doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak zaten taş varsa yumurta, alkol, yağlı yiyecekler, kabuklu bakliyatlar ağrı ihtimalini çoğaltır. Uzun süren açlıklarda safra akışkanlığı azalır ve tortu oluşturmaya başlar. Oluşan tortular safra kesesi taşlarına zemin hazırlar. Bu taşlar genellikle kolesterol kristallerden oluşan yumuşak, gri-kahverengi renginde, kolay ezilebilen taşlardır.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit)
Safra kesesi taşları genellikle herhangi bir şikayete yol açmazlar. Tanısı da check-up ile ya da başka hastalıkların teşhisi esnasında tesadüfen konulur. Oluşan taşlar safra kesesi kanalını tıkayarak safra akışını engelleyebilir. Bu durumda kese duvarında ödem oluşur. Buna safra kesesi iltihabı denir ve işte bu evrede şikayetler başlar. Taşların çok sayıda olması, çok küçük olması ya da 2-3 cm’den büyük olması safra kesesi iltihabı ihtimalini arttırır. Tıkanıklık uzun sürerse kese duvarında çürüme ve delinme görülebilir. Bu durumda karın ağrısı şikayeti görülebilir. Buna ek olarak hazımsızlık ve şişkinlik gibi şikayetler de meydana gelebilir. Kesinin delinmesiyle nefesi kesecek kadar çok şiddetli karın ağrısı oluşması durumunda acil ameliyat gerekir.
Safra Kesesi Taşlarının Neden Olduğu Hastalıklar
Özellikle milimetrik boyuttaki küçük taşlar karaciğerden onikiparmak bağırsağına bağlanan ana safra kanalına düşerek ana safra kanalının tıkanmasına neden olabilir. Buna bağlı olarak idrar rengini koyulaştıran, mikropsuz sarılık olarak adlandırılan, aralıklı olarak artıp azalan ‘’kolik ağrı’’ dediğimiz durumu oluşturan hastalık gelişebilir. Bu hastalık karaciğerde hasara yol açabilir. Eğer şikayetlere enfeksiyon ve ateş de eklenirse kolanjit dediğimiz safra yolu iltihaplanması gelişebilir. Taşlar safra kanalının onikiparmak bağırsağına açılan kanal ağzını tıkarsa çok ciddi bir hastalık olan “pankreatit”e yol açabilir. Pankreatit çok hafif bir şekilde de atlatılabilir, yoğun bakım gerektiren ölümcül bir sürece de neden olabilir.
Tedavisi
Genellikle rastlantısal olarak bulunan, rahatsızlık yapmayan safra kesesi taşlarında; 70-75 yaş ve üzeri yaşlardaki akut kolesistit dediğimiz iltihaplı safra kesesi durumu dışındaki hastalarda ameliyata gerek duymadan sadece takip uyguluyoruz. Eğer şu durumlar mevcutsa ameliyat öneriyoruz:
*Safra kesesi kanalını tıkama ve ana safra kanalına dökülüp burada tıkanıklık yapabilme riski taşıyan milimetrik çaplı taşlara sahip safra keseleri
*2 cm’den büyük olup kronik safra kese iltihaplanması ve oldukça düşük riskle de olsa safra kesesi kanseri ihtimali oluşturan taşlar
*Çaplarına bakılmaksızın ağrı, hazımsızlık, şişkinlik ve benzeri şikayetleri oluşturan taşlar
*Safra kesesinde taş barındıran; hızlı enfeksiyon riski, delinme, ağrı hissinin azalması gibi ihtimallere yol açabilen şeker hastalığı varlığında
*5 mm çapından büyük (özellikle 10 mm üzeri) safra kesesi poliplerin ve hızlı büyüme gösteren poliplerin varlığında
*Taş içermeyen fakat iltihaplı safra kesesi hastalığı (AKALKÜLÖZ KOLESİSTİT) bulunan hastalarda
* İltihaplı safra kesesi hastalığı (KOLESİSTİT) ve safra kesesi delinmesinde ameliyat önerilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Safra kesesi ameliyatı laparoskopik (kapalı) yöntemle yapılır. Bu yöntem sayesinde karın bölgesi kesilmediği için daha erken iyileşme, yara enfeksiyonu ve fıtıklaşma riskinin düşük olması ve daha estetik görünüm mümkündür. 1 cm’lik deliklerden girilerek safra kesesiyle beraber taşlar alınır. Ortalama 20 dakika süren bir operasyondur. Hasta genellikle ertesi gün taburcu edilir.
Online Randevu
